Inpakken of onthullen?

De retrospectieve « Urban Projects » die het ING Art Center wijdt aan het werk van Christo en zijn echtgenote Jeanne-Claude is een zegen voor iedereen die een parallel wil trekken met marketingverpakkingen. Zware vergissing. - Anne Boulord

Het is logisch dat de spectaculaire draperieën rond de Pont Neuf in 1985 en de Reichstag in 1995 of The Gates in Central Park in 2005 veel initiatieven hebben geïnspireerd, te beginnen bij de grote dekzeilen die monumenten onder renovatie al zo’n 20 jaar bedekken. Zoals bij elke grote artiesten werd het oeuvre van Christo en Jeanne-Claude gerecupereerd… en misplaatst.

« Tijdens een aan hem opgedragen tentoonstelling ontdekte Christo dat iemand het idee had gehad om de portieken van de ingang in te pakken. Hij draaide zich gewoon om en is vertrokken, » vertelt Patricia De Peuter, co-curator van de tentoonstelling. « Nog belachelijker: een grote meubelwinkel in de buurt van Antwerpen, helemaal verpakt in “Christo style”: het is gewoon lachwekkend! Je mag zijn werk niet zomaar recupereren. » Omdat dit het globale denken dat aan de grond van zijn installaties ligt verkeerd weergeeft of zelfs beledigt. De benadering van het koppel ligt zowel in de keuze van het verpakte monument, vaak symbolisch, als in de stad zelf, in de eerste betekenis van het woord: een plaats van verbindingen, vrijheden en beperkingen, diversifiëring, verkeer. Inpakken betekent al deze uitdagingen en zijn mogelijkheden onthullen. We illustreren aan de hand van twee belangrijke installaties.

 

Le Pont Neuf, Paris, 1985
Credits en legende: The Pont Neuf Wrapped, Project for Paris. Drawing in two parts, 1981. Black and white photocopy, wax crayon, pencil, fabric, rope, cardboard, 28,9 x 71,9 cm and 56,5 x 71,9 cm. Fonds national d’art contemporain, Paris, Donation Yvon Lambert à l’État / Centre national des Arts plastiques, Dépôt à la Collection Lambert, Avignon - FNAC 2013 -0250. Photo : François Deladerrière © Christo 1981 / CNAP

Als verbannen politicus (eerst Fransman en dan Amerikaan) was Christo vooral geïnteresseerd in de thematiek verplaatsing en connectiviteit tussen territoria. En dus zijn bruggen een ideaal object voor reflectie. In Parijs is de Pont Neuf essentieel: het oversteken van het Île de la Cité, het kloppende hart van de stad, geeft het ook het idyllische karakter weer dat te vinden is in al het werk van Christo en Jeanne-Claude. En meer dan een gebouw is een brug, net als de straten, een vector aan vloeibaarheid en vrijheid. Schatvrijheid.
Le Reichstag, Berlin, 1995
Credits en legende: Wrapped Reichstag, Project for Berlin. Scale Model 1979. Fabric, twine, wood, cardboard and paint, 54 x 180 x 210 cm. Lilja Art Fund Foundation. Photo : Wolfgang Volz © Christo 1979.

Omdat zijn bestaan wordt gekenmerkt door zijn vlucht van Bulgarije, waar hij werd geconfronteerd met het communistische regime, heeft Christo altijd een speciale relatie gehad met het Oost-West-conflict. Berlijn, in twee verdeeld door de Muur, belichaamde in zijn ogen het symbool van zijn eigen situatie. Na veel museaverpakkingen te hebben gemaakt, focust hij zich sinds de jaren zeventig op het Reichstag-project, omdat hij het culturele kader wil verlaten en zich tot een heel volk wil richten, zonder onderscheid van klassen. En het begin van de zomer van 1995 lijkt op geen enkele andere voor de Berlijners: ze stromen allemaal toe om te kijken hoe hen, voor het eerst sinds de val van de Muur, wordt aangeboden om naar de toekomst te kijken. The Wrapped Reichstag: een renaissance.

Praktische informatie:
“Christo en Jeanne-Claude. Urban Projects”, onder het co-curatorschap Patricia De Peuter en Laure Martin-Poulet. Tot en met 25 februari 2018 in het ING Art Center, Koningsplein 6, 1000 Brussel, https://about.ing.be.