Salma Haouach: "Onze levens zijn aan het sudderen"

"Wat eet jij voor je lunch?" Deze vraag, die meestal een alledaagse routine is, is vandaag bijna essentieel geworden in deze onrustige tijden. Het is alsof onze maaltijden het fundament blijven waarop we ons hectische leven laten rusten. Ons leven draait rond dit fundament en is uiteindelijk een basis van onze samenleving geworden, Dé basis. Hierdoor hebben we de vraag "wat doe je vanavond" kunnen vervangen door "wat eet je vanavond". We waren in staat om sociale voorstellingen uit te wisselen door ze af te stemmen op onze realiteit als mens. In het menselijk zijn moet men vooral focussen op het woord “zijn”. De link met het heden zijn we langzamerhand vergeten omdat we het zo druk hadden om een supermens te zijn. Er is enerzijds de piramide van Maslow, maar ik werk liever met de dynamische spiraal. Het laat zien hoezeer de afstemming op zichzelf en op je eigen stam van belang is. Pas dan komen de regels en wensen. Laten we dus wat orde brengen, want dat doen we de hele dag toch. Na het voor de zevende keer schoonmaken van uw kasten, het wassen en het buiten ophangen van uw dekbedden of het voor de derde keer verschonen van de banken, kunnen we waarschijnlijk nu verder met belangrijkere dingen op te ruimen in ons leven.

Ik voel een soort collectieve wanhoop, een groot verdriet. We zijn allemaal bezorgd en droevig over de zieken, de doden, het gevaar dat over ons heen zweeft en dat de meeste van onze diepste instincten doet herleven.

Net als iedereen heb ik er last van dat ik mijn geliefden niet kan zien, net als iedereen voel ik een groot verdriet als ik de cijfers van de zieken en de doden zie oplopen. Ook al denk ik dat we een te vaag idee hebben van wat er echt aan de hand is, als bewijs trouwens de soms overvolle bossen en parken van sommige gemeenten: de fout ligt in de afstandelijkheid.

Maar ik wil jullie vooral niet beliegen, want met een logica zoals die van mij, moet ik eerlijk toegeven dat deze lange rustige periode eigenlijk niet zo onprettig is. Het is alsof het leven nu aan het sudderen is. Ik ben van steak minute naar bouillabaisse overgegaan, van frituren naar tagine. Uiteindelijk de tijd nemen, tijd geven aan introspectie, of het nu professioneel en ondernemend of privé is. Het is tijd om dingen te laten gebeuren, zoals ze zeggen. Niet om ijdelheden achterna te jagen, niet om jezelf te dwingen om meteen beslissingen te nemen, om minder powerpoint voor te bereiden (eindelijk wat gerechtigheid in deze wereld :-)). Aan de andere kant doe ik een beroep op de grootste intelligentie aller tijden: de Sapiens-intelligentie. Degene die door ons collectieve geheugen werd samengesteld, degene die ons (ten goede of ten kwade) tot de dominante soort op deze planeet heeft gemaakt. Ik denk niet dat ik me vergis als ik zeg dat we niet de Masters of the World zijn geworden dankzij het opmaken van fantastische excel sheets (als alternatief voor powerpoint). We zijn wat we zijn omdat we een buitengewoon vermogen hebben om ons aan te passen, om onze medemens te begrijpen. We hebben ons ontwikkeld omdat onze kennis ons heeft kunnen helpen het overlevingsstadium te verslaan om onszelf te ontwikkelen.

Dit is ongetwijfeld het beste wat de lockdown kan opleveren. Het moment en onze instincten herontdekken. Het verzoenen met de magie van het onzichtbare, het onuitsprekelijke, vrede maken met onmiddellijke onproductiviteit en in de vuilnisbak gooien van KPI’s. Mijn ultieme rebellie van vandaag is inderdaad een stille revolutie: niet om productief te zijn, maar om attent te zijn. Hoe de wereld te verbeteren zonder powerpoint, cursus in samengesteld in 5 aktes. Toch heb ik het gevoel dat ik betere beslissingen neem. Dat de ideeën die komen, sterk, gegrond en vooral constructief zijn. Als we het belang van tijd- en ruimtegegevens niet meer willen aantonen, is er toch een essentiële dimensie die we vandaag moeten herzien: anticiperen. De overlapping van deze korte en lange tijden zorgt soms voor verwarring en neerslag.

Om je strategie te laten sudderen en smakelijker te maken, heb je een essentieel element nodig: elke stap is nodig en neemt was tijd, laat vooral de ingrediënten hun werk doen. Het zijn chemische moleculen die hun eigen bindingen creëren en je het gerecht van de dag zullen aanbieden. De gedetailleerde plannen, vergeten we. We plannen de belangrijkste mijlpalen en in de tussentijd richten we ons op het milieu op de anderen en niet op onze eigen plannetjes. Dit is wat we noemen evolueren in een VUCA-wereld (volatility, Uncertainty, Complexility, Agility).

Daar word ik een beetje brutaal van: hoeveel bedrijven doen het eigenlijk? Ik ben geen ornitholoog, maar het is beter de kolibrie te kiezen dan de struisvogel, toch?  

Ik ben erg verdrietig om te zien dat, terwijl sommigen bedrijven een grote inspanning doen om “agility” toe te passen, sommigen niet meer weten wat ze moeten doen. Ze weten gewoon niet hoe ze verder moeten bestaan in een veranderende omgeving en houden zich vast aan wat ze geleerd hebben. Daarom durven ze niet meer te communiceren. Daarom kunnen ze niet aanwezig en emotioneel verbonden blijven in de hart van de mensen. Het is alsof je buurman een gesprek met jou probeert aan te vangen via het balkon en jij je headset opzet, naar huis gaat om je te verbergen tot de crisis voorbij is. Ik kan je garanderen dat de volgende keer dat je eieren nodig zult hebben, hij de deur niet voor je zal openen. Omdat praten je niet meteen iets oplevert, vult het geen enkele KPI's. Maar op lange termijn... ken je het verhaal van de vos en de kleine prins. Het collectief geheugen vormt naties, verenigt ze en stelt ze in staat om de komende veranderingen onder ogen te zien. Zonder dat, zijn we niets!

Nu is het tijd om te leren luisteren. Dus ja, het zal een beetje moeilijk zijn, vooral in het begin. Dat heet “bonding” of banden creëren. Het is confronterend, blootleggend, en je voelt je een beetje kwetsbaar omdat je het niet onder controle hebt. Maar daar begint het, banden creëren is het begin van het verhaal. 

Een verhaal van verandering. Een betoverende verandering gebeurt op een manier die de vorm van een vierkantswortel volgt. We laten ons naar de bodem zakken (en het gat wordt tussen de 60 en 100 miljard euro groot...) voordat we weer naar boven gaan, en dat is waar het om gaat, hoger dan ons aanvangsniveau.

Maar dat kan alleen gebeuren als je de afdaling accepteert en als je de voorwaarden voor je nieuw begin op tafel legt. Als je al je gereedschap dat je tot nu toe hebt gebruikt op tafel legt om ze opnieuw te evalueren. Het vereist nederigheid, transparantie en het mobiliseren van alle middelen.

Dus, wat ga je vanavond eten?

Salma Haouach, Embodied Strategies - TV Host LN24