Diversiteit als modus operandi

Black Live Mathers, #metoo… Het nieuws herinnert er ons elke dag aan dat diversiteit meer dan ooit een dingetje is. In een context van maatschappelijke verandering, waarin iedereen probeert voor zichzelf en zijn voorkeur en rechten op te komen, wordt de rol van de media herbekeken. Kunnen zij de dragers zijn van verandering en pluraliteit bevorderen? ‘Anticiperen, verkennen en voorkomen’, dat is de missie van Olivier De Raeymaker (Le Soir) en Jean-Paul Philippot (RTBF). Zij hebben het over pro-actieve mediabedrijven waar diversiteit meer dan een onderwerp is, het gaat om het continu in vraag stellen van teams. Van managers en journalisten tot de HR-dienst. - Marie Charrette

Hoewel Le Soir diversiteit altijd al centraal heeft gesteld binnen haar redactie, zag de progressieve krant de laatste jaren de opkomst van een nood aan zelfreflectie. Dat zegt Olivier De Raeymaker, ceo van de krant. « Een journalist moet vandaag de dag niet alleen feiten beschrijven, hij moet ook toekomstgericht zijn. Vandaar de recente merkverandering ‘Reponsons notre quotidien’. Wij moeten het debat aanwakkeren. Diversiteit mag geen prisma zijn. Het is een benadering op zich. We willen mensen met buitenlandse roots, mannen en vrouwen, een stem geven, zonder ze te stigmatiseren. »  De algemeen directeur van de RTBF, Jean-Paul Philippot, vindt dat er niet alleen een inclusief diversiteitsbeleid moet gelden binnen de redacties, maar binnen het hele organogram, op transversale wijze. « Een aanpak die ervoor zorgt dat diversiteit door iedereen wordt nagestreefd. We ondersteunen dan ook initiatieven die deze notie van inclusieve diversiteit op een materiële, meetbare en concrete manier tot leven willen brengen. » De teams bevragen elkaar bijvoorbeeld en proberen zo de bewuste of onbewuste vooroordelen die aanhouden te overwinnen. « Dat is een erg gezonde oefening die het belang van de proactieve aanpak binnen onze teams al heeft bewezen. Uit interne debatten blijkt ook dat de redactie die onderwerpen blijft aanhalen, » legt Olivier De Raeymaeker uit, «  maar we moeten ook onze lezers betrekken. » 

Een proactieve en inclusieve aanpak 

Als openbare omroep wil de RTBF burgers ook betrekken. De oprichting van Tarmac, een urban medium over cultuur, speelt in op deze logica. « We wilden een digitaal platform creëren voor de doelgroepen die zich afkeren van televisie en radio. Met Tarmac willen we hen een plaats geven om zichzelf uit te drukken en willen we hun bijzonderheden herkennen. » De RTBF steunde ook al een redactioneel project door vrouwen, ‘Les Grenades’, een format dat vrouwelijke standpunten over sociale kwesties presenteert. Jean-Paul Philippot wil niettemin herinneren aan de lange weg die nog moet worden afgelegd en de valkuilen die moeten worden vermeden, zoals quotas maar ook omgekeerde stigmatisting. « Het is niet omdat er 50% vrouwen in een debat zit dat het gelijkheidsprobleem is opgelost. We moeten ook aandacht hebben voor de onderwerpen waarover we hen bevragen. » Olivier De Raeymaeker herinnert ons aan het belang van anticiperen en onderzoeksjournalistiek, terwijl activisme net vermeden moet worden. « We moeten daar een evenwicht in vinden. »  

Reflectie op grote schaal 

De twee mediabedrijven werken regelmatig samen met andere spelers om een ​​coherent beleid te voeren op Belgisch, maar ook op Europees niveau, legt de ceo van Le Soir uit. « In 2017 hebben we een grote enquête uitgevoerd, een soort van doorlichting van de Belgische samenleving, samen met de RTBF, genaamd ‘Noir, Jaune, Blues’. De journalisten spraken toen met burgers om inzicht te krijgen in hun wantrouwen ten opzichte van de media, maar ook vooral in de realiteit. Voor mij is dit ook een bewijs dat journalistiek zich inzet voor diversiteit. »De RTBF heeft ook bijgedragen aan vele internationale beurzen, zo vertelt diens directeur: « Die verschillende bijeenkomsten, seminars en ontmoetingen maken het mogelijk om na te denken over de evolutie van de rol van de media, en het werk moet ook praktisch worden uitgedacht, vooral in termen van aanwerving. » Diversiteit is inderdaad ook een kwestie van HR, maar, zo zeggen de twee ondernemingshoofden, leiden de diplomavereisten ertoe dat de HR-diensten zich wenden tot mensen van universiteiten, die zelf geen voorkeur hebben in de diversiteit aan profielen. Het is dus een heel systeem dat moet evolueren, en ondanks de vooruitgang die de afgelopen jaren is geboekt zullen we waakzaam moeten blijven, aldus de ceo’s. « Acht jaar na de verkiezing van een zwarte president in de Verenigde Staten staat er nu een heel andere president aan het hoofd, » betreurt Olivier De Raeymaeker. « We moeten dus waakzaam blijven. » De media spelen daarom meer dan ooit een waakzame rol, en het diversiteitsproject is nog lang niet voorbij…