Een boek is een boek is een boek

Net als de gedrukte pers heeft ook de boekenwereld het moeilijk. Vooral boekhandels klagen al lang dat het gebrek aan een vaste of althans gereglementeerde boekenprijs nefast is voor de toekomst van het boek. Op voorstel van Vlaams minister van Cultuur en Media Sven Gatz (Open Vld) keurde de Vlaamse Regering op 7 oktober de gereglementeerde boekenprijs (afgekort de GBP) goed. Enkele weken voor de jaarlijkse Boekenbeurs in Antwerpen (31 oktober - 11 november) begint: het kan nauwelijks een toeval zijn.

De GBP komt er op vraag van de sector om de boekenmarkt - en met name vanuit de boekenvakorganisatie Boek.be. Het laatste twistpunt in de sector was de korting die bibliotheken krijgen: die wordt vastgelegd op hooguit 25%. Om de regeling ook in Brussel juridisch sluitend te maken, zullen onderhandelingen worden gevoerd met de Franstalige maar bovenal de federale overheid. Deze laatste is bevoegd voor de prijszetting bij zogenaamde bicommunautaire instellingen. In afwachting van een sluitende regeling wordt aan het beperkt aantal Brusselse boekhandels die Nederlandstalige boeken verkopen, gevraagd de regeling op vrijwillige basis toe te passen.

Nu moet het Vlaams Parlement zich nog over de GBP buigen.  Minister Gatz verwacht dat de gereglementeerde boekenprijs in het voorjaar 2017 van kracht wordt. In het verleden hebben warenhuizen als Carrefour, en de distributiesector in het algemeen (bij monde van Comeos) zich altijd verzet tegen een vaste boekenprijs. Eerdere voorstellen gingen wel veel verder dat de huidige regeling.

 

De gereglementeerde boekenprijs concreet:

Het ontwerp van decreet dat de Vlaamse Regering heeft goedgekeurd, voert een boekenprijswetgeving in met geplafonneerde kortingen op nieuwe boeken tijdens de eerste zes maanden dat ze op de Vlaamse boekenmarkt te koop zijn:

• De uitgever stelt voor boeken die hij voor het eerst in de Vlaamse Gemeenschap in een bepaalde uitvoering in het handelsverkeer brengt een prijs vast.
• Voor boeken die in de Vlaamse Gemeenschap worden geïmporteerd, stelt de importeur een prijs vast.
• Het basisgegeven is dat na het bepalen van een vaste prijs door uitgever of importeur, de verkoper een maximale korting van 10% mag geven. Op deze kortingen bestaan wel enkele uitzonderingen (zie verder).
• Die prijs wordt doorgegeven aan een door de Vlaamse regering aangestelde instantie. Die moet een makkelijk toegankelijke website bijhouden en updaten waarop de gereglementeerde boekenprijs van de aangemelde boeken voor iedereen makkelijk te raadplegen is. Op die website zullen oa de datum van beschikbaarheid van het boek staan, het ISBN-nr, de productvorm (paperback, hardcover,…), de prijs, eventuele kortingen/acties, de taal, de einddatum van de GBP, enz.
• Er wordt geopteerd om geen actieve controle op het terrein uit te voeren maar te werken op basis van een systeem van klachten. Daarbij heeft de ‘klager’ verschillende opties.
  • Een eerste is het opstarten van de ‘klassieke’ weg waarbij volgens het economisch recht een klacht kan worden ingediend bij de rechtbank van koophandel. Die kan verschillende maatregelen opleggen gaande van een stakingsvordering, boetes etc.
  • Het decreet voorziet ook een tweede piste via een geschillencommissie ,naar analogie met federale geschillencommissies bv. inzake consumentengeschillen. Die kan bemiddelen maar ook – indien de partijen daar akkoord mee gaan – als arbitragecommissie optreden (waarvan de uitspraak ook voor de rechtbank afdwingbaar is).

Belangrijk: voor scholen en bibliotheken zijn kortingen mogelijk van maximaal 25% op de vastgestelde gereglementeerde prijs voor boeken die worden verkocht. Die korting werd bewust ingevoerd omdat zij een culturele en educatieve doelstelling hebben die prioritair is.