Eric-Emmanuel Schmitt heeft de liefde gevonden

Wat een genot om met Eric-Emmanuel Schmitt te praten. De auteur, komiek en denker beschikt over het goede humeur dat van nature bij het beroep hoort. Toch is zijn laatste boek “Journal d’un amour perdu” er gekomen na een zware periode van drie maanden, gekenmerkt door een diepe droefte door de dood van zijn mama in maart 2017.

Eric-Emmanuel Schmitt in cijfers, dat zijn 45 boeken, romans, essays, theaterstukken… En dat vertaald in 46 talen. De man staat sinds 2012 aan het hoofd van Théatre Rive Gauche in Parijs. Wikipedia kan er u alles over vertellen. De man zelf is dol op het vertellen van verhalen. Of het nu aan tafel, op de planken van een theater of in een boek is.  Zijn ‘Journal d’un amour perdu’ – hij erkent dat ‘het verlies’ overbodig is – is de gelegenheid om te reizen in de wereld om ons heen. De verloren zoon staat voor een verhelderende sereniteit. Hij maakt van lezers interviewers in een wereld vol mensen met gebrek aan menselijkheid. - Philippe Warzée

U roept existentiële onzekerheid op. Beperkt die blik zich tot uw familiekring en vrienden of gaat het verder?

Ik heb een eeuwig gevoel van kwetsbaarheid. Dit maakt geweld voor mij onmogelijk. Zelfs als iemand zich agressief, onaanvaardbaar of schandalig tegenover mij gedraagt, denk ik: ‘het is een man die net als mij ooit zal sterven.’ Dus vind ik in mezelf innerlijke bronnen om hem te kalmeren. Toch als ik geen echte idioot voor mij heb staan (lacht). De mensheid zou beter zijn als we elkaars zwakheden zouden zien, in plaats van te kiezen voor eenzaamheid. Iedereen wil heel individueel zijn, terwijl we allemaal kwetsbaar zijn. We worden allemaal geconfronteerd met dezelfde vragen zonder een antwoord te krijgen. Literatuur gaat enkel en alleen daarover. Het is nooit een rede van overwinnaars, maar altijd een van verslagenen. Lees Stefan Zweig, er zijn enkel verslagenen. In mijn verhalen gaat het zo dat de personages in het begin verslagen zijn, maar ze aan het einde een manier vinden om in wanorde te leven.

De wereld leidt vandaag onder klimaatproblemen. En we zijn getuige van de opkomst van nationalisten, fascisten en domheid van sommige staatshoofden. Begrijpt u deze realiteit?

Er is geen voortuitgang in de mensheid. Het is hopeloos, maar dat weet ik al lang. De technieken, de wetenschappen en soms ook de wetten maken vorderingen. Maar menselijkheid, tolerantie en moraliteit niet! Mijn leven bestaat uit gevechten die ik nooit zal winnen. Het is niet het winnen dat waarde geeft aan een strijd, maar de reden. De strijd voor tolerantie, welwillendheid, begrip, respect voor anderen in hun verschillen. De strijd om meer gelijkheid tussen mensen is een gevecht dat ik nooit zal winnen, maar dat ik mijn hele leven zal leiden. En het gaat beter sinds ik weet dat ik het niet zal winnen. Je moet er gewoon zijn en protesteren. Een boek kan de wereld niet veranderen, maar wel een individu.

Greta Thunberg wil de wereld beïnvloeden. Ziet u dat dan als een verloren strijd?

Wanneer de mensheid zich beter wil organiseren, en een einde wil maken aan de oorlog, is dat vaak nadat er iets verschrikkelijks is gebeurd. Kant legde uit dat de mensheid vooruitgaat om niet onderuit te gaan. Vooruitgang komt nooit voort uit een positieve wil, maar uit het feit dat het conflict zo belangrijk zal worden dat we verder moeten gaan. We maakten het in de 20^ste eeuw mee met de escalatie van de atoombom. Dit leidde tot de nucleaire paraplu. We hebben internationale instanties opgericht, die momenteel door enkele idioten in vraag worden gesteld, maar die geen besef van geschiedenis hebben en alleen geïnteresseerd zijn in hun kiezers. Het is schrikwekkend hoe steeds minder politici besef hebben van onze geschiedenis. Voor mij is een staatsman iemand die in de volgende generatie gelooft, terwijl een politici enkel en alleen aan de volgende verkiezing denkt. We hebben veel politici, maar weinig staatsmannen. Jammer genoeg volstaan naïef optimisme en wat goede wil niet om mensen te veranderen, enkel rampen. Dat terwijl de machthebbers die rampen erg ontkennen. Ik vind het net geweldig dat jongeren kunnen opkijken naar die jonge vrouw. Mensen die haar kritiseren verdraag ik niet. Het is de bewustwording van een jeugd die geconfronteerd wordt met vergeetachtige volwassenen die alleen denken aan hun eigen interesses en niet aan de wereld die ze kapot maken.

U vertrouwt uw lezers toe dat u een ‘vies mannetje’ was die in de drankflessen van uw vader plaste. Bent u er nog steeds eentje?

Ik zal u erover vertellen wanneer die feiten verjaard zijn (lacht). Ik ben een speelvogel, ik ben altijd een goede komiek geweest. Ik kan verhalen vertellen in mijn boeken maar ook in mijn leven. En ik haal daar plezier uit. Toen mijn vader erop stond dat ik judo moest gaan doen, deed ik me voor als een bruut en hij geloofde me nog ook. Mijn leven is een zoektocht naar totale oprechtheid, maar ik ben een speelvogel. Ik heb een leuke relatie met het leven. Humor en fantasie zijn nooit ver weg. Ik ben dan misschien niet langer iemands kind, maar ik hoop voor altijd een kind te zijn.

U houdt van steden. Brussel, Lyon, Parijs, Rome… Enige voorkeur?

Ik hou zowel van de stad als van het platteland. Ik ben een beetje schizofreen. Ik geniet van steden, maar ik zie graag de seizoenen voorbijgaan op het platteland. Ik hou ervan om met mijn blote voeten op het gras te lopen, mijn honden uit te laten… Al ben ik helaas minder op het platteland dan in de stad, omwille van mijn optredens. De stad staat synoniem voor cultuur, ontmoetingen, en het platteland voor meditatie en stappen. Er is geen schrijfprobleem dat wandelen niet kan oplossen.
Zijn onze steden nog steeds menselijk?

In de grote steden is het lastig om te leven. Persoonlijk zou ik niet meer in Parijs kunnen wonen, zelfs al ben ik gek op die stad. Wanneer we overdag te veel mensen kruisen zonder elkaar in de ogen te kijken, schermen we onszelf aan het einde van de dag af van anderen. Iedereen zit in zijn eigen wereld. Miljoenen mensen op zichzelf. Het is zielig. Elke keer ik in Parijs ben begroet ik in de winkels de eerste dag iedereen… Geen antwoord, en na drie dagen ben ik even irritant als de rest. Dus bescherm ik mezelf zoals iedereen. Ik ben soms ook graag alleen, hoewel ik wel van het gezelschap van mensen kan genieten.

Maakt verandering u bang? Of verlangt u juist naar verandering?

Ik ben geen melancholische of nostalgische man. Vroeger wel, daarom heb ik zoveel geleden onder de dood van mijn moeder. Ik zocht toevlucht in het verleden. Ik was mezelf niet meer, ik stikte vanbinnen. Ik hou van het nu. Daarom hou ik ook van spektakel, schrijven en creëren. Ik hou van muziek, en dat is een kunst van het heden. Ik hou er niet van om de tijd te ondergaan, maar beleef ze graag actief.

 

254 p. 19,90 €