Facebook leidt privacy-nederlaag in rechtbank

De Belgische Privacycommissie haalde zijn slag thuis: de Brusselse rechtbank van eerste aanleg geeft de commissie gelijk wanneer het stelt dat Facebook bepaald privacyregels overschrijdt. Zo zou Facebook niet langer gebruikers mogen volgen die zelf geen account hebben op het sociale netwerk, ook al omdat niet duidelijk zou zijn wat het bedrijf met die gegevens doet. Facebook zou in beroep gaan, de zaak is dus niet helemaal van de baan.
Socialemediabedrijven moeten trouwens meer doen voor de naleving van de consumentenregels in de Europese Unie, vindt de Europese Commissie. De socialemediabedrijven moeten zich smet name sterker inzetten om te voldoen aan de verzoeken die de Europese Commissie en de consumenteninstanties van de lidstaten in maart vorig jaar hebben gedaan, om de consumentenwetgeving van de EU na te leven. Op 15 februari van dit jaar zijn de wijzigingen gepubliceerd die Facebook, Twitter en Google+ in hun gebruiksvoorwaarden hebben aangebracht om deze in overeenstemming te brengen met de EU-wetgeving voor consumentenbescherming. Deze wijzigingen komen ten goede aan meer dan een kwart miljard Europese consumenten die gebruikmaken van sociale media. Consumenten in de EU worden niet langer gedwongen om afstand te doen van de consumentenrechten die in de EU verplicht gelden, zoals het recht om een onlineaankoop te herroepen. Zij kunnen hun klacht nu indienen in Europa in plaats van in Californië en de platforms zullen hun deel van de verantwoordelijkheid jegens de consumenten in de EU aanvaarden, net als de aanbieders van offlinediensten. De wijzigingen voldoen echter maar voor een deel aan de vereisten van de consumentenwetgeving van de EU.
Věra Jourová, eurocommissaris voor Justitie, Consumentenzaken en Gendergelijkheid: "Aangezien sociale media worden gebruikt voor de verspreiding van reclameboodschappen en als commerciële platforms, moeten zij volledig voldoen aan de consumentenwetgeving. Ik ben blij dat de maatregelen die de nationale autoriteiten nemen om de consumentenbeschermingsregels van de EU te handhaven, resultaat hebben gehad en dat sommige bedrijven hun platforms veiliger maken voor de consument. Maar het is onaanvaardbaar dat nog niet alle nodige wijzigingen zijn doorgevoerd en dat dit zo veel tijd in beslag neemt. Dit bevestigt dat er behoefte is aan een „new deal” voor consumenten: de consumentenwetgeving van de EU moet worden nageleefd en als dat niet gebeurt, moeten er sancties volgen.”
De meest recente voorstellen van Google lijken in overeenstemming te zijn met de verzoeken van de consumenteninstanties. Facebook en vooral Twitter hebben echter slechts ten dele iets gedaan aan de problemen in verband met hun aansprakelijkheid en de wijze waarop gebruikers worden geïnformeerd over verwijdering van door hen geplaatste inhoud of beëindiging van hun contract, zegt de Europese Commissie. Wat betreft de zogenoemde meldings- en actieprocedure die de instanties voor consumentenbescherming toepassen om illegale inhoud te melden en verwijdering ervan te vragen, zijn de wijzigingen van sommige bedrijven voor de commissie ontoereikend. Google+ heeft een protocol opgesteld met onder meer termijnen voor het behandelen van verzoeken. Facebook en Twitter hebben echter slechts toegezegd een speciaal e-mailadres aan te bieden waarop de nationale autoriteiten inbreuken kunnen melden, maar zich er niet toe verbonden dergelijke verzoeken binnen een specifieke termijn te behandelen.
Ter herinnering: nadat consumenten veelvuldig hadden geklaagd over fraude of oplichting bij het gebruik van deze websites en over gebruiksvoorwaarden die in strijd zijn met het EU-consumentenrecht, zijn in november 2016 handhavingsmaatregelen van start gegaan. De socialemediabedrijven hebben sindsdien specifiek ingestemd met de wijziging van de gebruiksvoorwaarden die de aansprakelijkheid van de socialemedianetwerken in verband met de dienstverlening beperken of geheel uitsluiten; de wijziging van de voorwaarden die consumenten ertoe verplichten afstand te doen van de consumentenrechten die in de EU gelden, zoals het recht om een onlineaankoop te herroepen; de wijziging van de voorwaarden waardoor consumenten afstand moeten doen van het recht om in eigen land naar de rechter te stappen en het recht van Californië moeten aanvaarden; en de wijziging van de voorwaarden die het platform vrijstellen van de verplichting om commerciële inhoud en gesponsorde mededelingen als zodanig aan te duiden.
De bedrijven hebben beloofd om de wijzigingen in alle taalversies van hun gebruiksvoorwaarden in het eerste kwartaal van 2018 door te voeren.
Volgende stappen?
Zoals de Commissie al heeft aangegeven in haar mededeling van september 2017 over de bestrijding van illegale online-inhoud, verwacht zij van onlineplatforms dat deze illegale online-inhoud snel en proactief opsporen en verwijderen en voorkomen dat die inhoud opnieuw online verschijnt. De Commissie werkt momenteel aan maatregelen die voortbouwen op deze mededeling. De nationale consumenteninstanties en de Commissie zullen nagaan of de beloofde wijzigingen worden uitgevoerd en zullen actief gebruikmaken van de meldings- en actieprocedure. Het accent zal daarbij liggen op illegale commerciële inhoud zoals ongewenste abonnementen en andere frauduleuze praktijken. Bovendien kunnen de instanties overgaan tot actie, zoals handhavingsmaatregelen. De Commissie komt in april met een „new deal voor consumenten”: een voorstel tot modernisering van de huidige consumentenwetgeving en regels om te zorgen dat deze naar behoren wordt gehandhaafd.