Kris Poté: “geef mij koffie en WiFi!”

De feiten logen er nochtans niet om. De filedruk op de onze hoofdwegen bedroeg voor de coronacrisis, volgens cijfers van het Vlaams Verkeerscentrum, meer dan 1588 uur of 66 volle dagen, in files van meer dan 100 kilometer. Frustraties en wanhoop hierover kon je voor 13 maart van dit jaar nog elke dag lezen op sociale media. De vijfjaarlijkse doorlichting van het Europees Milieuagentschap bracht begin dit jaar ook een weinig optimistische boodschap. Als we onder andere niet de manier veranderen waarop we onze mobiliteit organiseren, dan springen de 35 cruciale milieu-indicatoren die het agentschap hanteert op oranje en rood. Dit alles vraagt om een omwenteling in onze manier van werken, zowel fysiek en in onze attitude. Gaat de coronacrisis ons daar “top down” toe verplichten?

Al ruim een decennium maakt het zogeheten NWW (New Way of Working) opgeld in vooral dienstenbedrijven. Flexibele uren, gedeelde kantoorruimtes, ontspanningsplekken, en thuiswerken maken deel uit van de NWW-concept. Nu moeten we verplicht thuiswerken en mogen we geen onnodige verplaatsingen doen, dus hebben we een unieke kans om over te schakelen naar het tijdperk van NWW 2.0, en om het hele concept nog verder door te trekken. Na de alleenheerschappij van de bedrijfswagen kwamen we tot het besef dat het niet om de auto ging, maar om mobiliteit, om ons anders te verplaatsen naar het werk. Dus gingen we multimodaal denken in ons verkeersgedrag en kwamen de fiets, scooter en uitgebreider openbaar vervoer erbij. De stap verder is dat we mobiliteit proberen weg te denken en radicaal denken in termen van mobiliteitsvermindering.

Mobiliteit reduceren tot nul zal niet echt lukken. Bepaalde beroepen lenen zich daar niet toe, zoals de ziekenhuizen, de zorgsector, beroepschauffeurs of fabrieken. Alles echter wat met dienstverlening te maken heeft, kan wel in grote mate bijdragen tot het verminderen van onze mobiliteit. Dat kan zelfs ver gaan, zoals we nu plots zien omdat we ertoe verplicht worden om volksgezondheidsredenen. Als je bijvoorbeeld ziet wat in bedrijven gebeurt op het vlak van E-learning en webinars, dan kunnen bepaalde klassieke onderwijsvormen daar ook naar evolueren. Technologie stelt ons in staat om samen te werken zonder ons te verplaatsen, en dat moeten we maximaliseren. En die technologie gaat met reuzenschreden vooruit. “Geef mij koffie en wifi”, en ik connecteer me van om het even waar met iedereen met wie ik moet samenwerken over video, via gesprek, met gedeelde documenten en met mail. Mijn laptop of smartphone is mijn kantoor. De vraag is gewoon waarom we dit voor 13 maart niet meer deden.

Nood aan menselijk contact ? Wellicht wel. Maar dat kan in een professionele omgeving zeker georganiseerd worden. Kom enkel naar kantoor voor vergaderingen en persoonlijke ontmoetingen. Daar staat de “koffie” voor. Al het werk dat je met verre collega’s (in het buitenland) en op jezelf doet, daar staat de “wifi” voor (of het 5G netwerk dat dringend zou moeten uitgerold worden). Niet werken op maatstaf van uren maar van resultaten. Vraagt dit een mentaliteitswijziging bij werkgevers en vakbonden ? Zeker. Wegstappen van een “nine-to-five” attitude, een degelijke organisatie van afstandswerken op het vlak van aansprakelijkheid en vergoeding, en moedige beleidsmakers die snel de randvoorwaarden scheppen voor een NWW 2.0. Maak daarbij de bedrijfswagenparken verplicht elektrisch, maak zakenreizen per vliegtuig fors duurder, doe overheidsinterventies voor snelle treinverbindingen doorheen Europa, en we gaan een scherpe bijdrage kunnen leveren tot een beter milieu en file-stressloos werken. Wie zet dit in gang na de coronacrisis ? De jongere generaties geboren na pakweg 1990 toonden ons voor 13 maart al de weg, met meer klimaataandacht, afstandswerken en slimme mobiliteit. Laat ons dus vooral hen een stem geven in dit debat. En het ergste zou zijn dat we als samenleving in de post-corona periode hier helemaal niets van zouden hebben geleerd…

Kris Poté, voorzitter van de Communications Community (C²)