Kunt u van uw smartphone blijven?

Volgens de nieuwe imec.digimeter is het einde van het digibesitas-fenomeen in Vlaanderen nog niet in zicht. De nieuwste cijfers – gebaseerd op een bevraging bij meer dan 2.300 Vlamingen – tonen dat het gebruik van digitale diensten boomt en dat ook de afhankelijkheid ervan toeneemt. Dat laatste blijkt vooral bij twintigers en dertigers een probleem te zijn. Het goede nieuws is dan weer dat de Vlamingen digibesitas ondertussen lijken te (h)erkennen. Zes op de tien Vlaamse smartphonegebruikers leggen zichzelf zelfs spontaan regels op om dat gebruik onder controle te houden. Ze geven echter ook toe dat hen dat in de praktijk maar moeilijk lukt. Daarom breidden de imec.digimeter-onderzoekers hun studie dit jaar uit met een ‘Mobile DNA’-app waarmee iedereen zijn/haar mediagebruik in detail in kaart kan brengen en op basis van die inzichten gericht aan de slag kan.
“Een eerste opvallende vaststelling van de nieuwe imec.digimeter-studie is dat het – simultane – gebruik van digitale diensten blijft boomen,” zegt Lieven De Marez, de drijvende kracht achter het imec.digimeter-onderzoek en professor bij mict, een imec-onderzoeksgroep aan de UGent. “Vooral Netflix (van 15% gebruikers in 2016 naar 21% in 2017), WhatsApp (van 25% naar 31%), YouTube (van 48% naar 54%) en Instagram (van 25% naar 30%) groeiden sterk. Opmerkelijk is ook dat steeds meer mensen gebruik maken van betalende diensten. De stijgende populariteit van Netflix is daar één voorbeeld van, maar bovendien verklaarden 19% van onze respondenten te betalen voor online muziek via een streaming- of downloaddienst (+6% in vergelijking met 2016).”

Ook de manier waarop de Vlaming die diensten gebruikt, evolueert – waarbij de smartphone en laptop/computer het pleit lijken te winnen. Hoewel bijna iedereen thuis toegang heeft tot meerdere schermen (van gameconsoles en computers tot smartphones, tablets en tv’s), gaven de imec.digimeter-respondenten aan dat zij hun smartphone (37%) en computer (24%) het meest onmisbaar vinden. En dat geldt in veel mindere mate voor hun tv-toestel (12%) en tablet (6%). Bij de twintigers zijn die verschillen nog meer uitgesproken: 54% van hen vindt zijn of haar smartphone het meest onmisbaar.
“Maar samen met het stijgend gebruik van digitale toepassingen neemt ook de afhankelijkheid ervan toe,” observeert Bart Vanhaelewyn, onderzoeker bij imec en analist van de imec.digimeter-data. “Steeds meer mensen vinden dat ze te veel tijd besteden aan sociale media: in vergelijking met 2016 steeg dat aantal naar 34% van de imec.digimeter-respondenten – met uitschieters zowel bij de tieners (52%), twintigers (56%) als dertigers (42%). Nog bij die twintigers (31%) en dertigers (eveneens 31%) leeft trouwens het gevoel dat ze constant in contact moeten blijven met het werk door het gebruik van nieuwe digitale toepassingen. En maar liefst 41% van de bevraagde Vlamingen vindt dat digitale toepassingen diep in hun persoonlijk leven zijn binnengedrongen – waarbij in eerste instantie opnieuw de twintigers (51%) en dertigers (50%) de alarmbel luiden.”

Toch merkt professor De Marez ook dat steeds meer mensen op een bewustere, ‘mediawijzere’ manier met al die digitale diensten proberen om te gaan. Ze leggen zichzelf daarbij spontaan regels op om hun smartphonegebruik onder controle te houden. “Het gaat om ongeveer zes op de tien bevraagde smartphonegebruikers – een flinke toename (+6%) in vergelijking met vorig jaar. En weer zien we een piek bij de twintigers (69%) en dertigers (68%). De meest voorkomende trucjes die ze toepassen zijn: de smartphone wegstoppen tijdens gesprekken, meetings of lessen (36%), notificaties uitschakelen (26%) en de smartphone wegstoppen tijdens het rijden (22%),” duidt hij. “Maar in de praktijk blijft het erg moeilijk om de controle terug te winnen.”
Op basis van alle inzichten die imec de voorbije jaren verzamelden, wil men de Vlamingen daarom dit jaar graag een extra tool aanreiken waarmee ze hun persoonlijk mediagebruik op een objectieve, wetenschappelijke manier in kaart kunnen brengen en daar vervolgens een aantal concrete acties aan verbinden. Dat doet imec door middel van de ‘Mobile DNA’-app die gelanceerd wordt in het kader van de bredere ‘Kop Op’ campagne, een initiatief van de provincie Antwerpen. "De app – de eerste in zijn soort wereldwijd – is vanaf 25 januari gratis beschikbaar voor Android-gebruikers. Hij zal gedurende twee weken het mediagebruik van de geïnteresseerden monitoren en die gegevens daarna weergeven in een persoonlijk mobiel DNA-profiel. Met die informatie kan elke gebruiker daarna zelf aan de slag,” besluit Lieven De Marez.