Laat mij lachen!

Vertaalde artikels

Wie van jullie heeft ooit al die smiley die weent van het lachen gebruikt als reactie op een racistische of ongepaste grap? Zelfs al was het eigenlijk… niet grappig? We voelen ons soms verplicht om te lachen met een mop om erbij te horen, of erger nog, om niet te lachen uit angst om iemand te beledigen. Een lach, het synoniem voor integratie in onze maatschappij, kan soms ongemakkelijk zijn. We vechten voor vrijheid van meningsuiting, maar de grens tussen lachen en beledigen is soms wel érg dun. - Marine Dehossay

Humor is een kunst en heeft dus vele vormen. Émilie Croon is mediaplanner bij Space en… comédienne. Ze houdt van zelfspot en sarcasme: “Ik lach met alle absurde dingen in het leven, maar ik probeer vooral met mezelf te lachen, om niet te zelfingenomen over te komen.” Florence Mendez, comédienne en columniste voor Snooze (Pure Fm), verkiest dan weer zwarte humor. De mensen waar ze het liefst mee lacht zijn seksisten, racisten en homohaters: “Domme mensen zijn het gevaarlijkst voor onze maatschappij.” En Béatrice Delvaux, hoofdredactrice van de krant Le Soir, ziet zelfs een verschil tussen onze (twee) landstalen: “Franstalige humor is minder verfijnd en divers, verschillende personages heb je er bijna niet. Ik denk dat Vlamingen hun inspiratie meer halen uit Groot-Brittannië en daardoor een veel hoger niveau van humor hebben.”

Lach nu u nog kan

Voor sommigen is mensen aan het lachen brengen een manier om aandacht te trekken, voor anderen is het een toevlucht. In een samenleving waar niet alles even goed draait en die zo snel evolueert, voelen sommigen zich soms in de steek gelaten. Dat kan leiden tot gevoelens van angst en depressie, waar we niet altijd weg mee weten. Florence Mendez heeft alvast haar oplossing gevonden: “Lachen is het enige dat helpt. Het lost niet alles op, maar het maakt van iets negatiefs iets positiefs, en ik denk dat iedereen dat nodig heeft. Humor is een kunst die nog niet altijd als nobel wordt erkend. Het is nochtans vaak een vorm van filosofie!” Béatrice Delvaux ziet humor op haar beurt als een uiterst effectief communicatiemiddel. “Iemand aan het lachen brengen moet zinvol zijn.” Émilie Croon wil de mensen die ze vermaakt vooral een goede tijd bezorgen. “Het is zalig om een menigte mensen die je niet kent te doen lachen en ze alles eventjes te laten vergeten.”

De vraag van één miljoen

Of we met alles moeten kunnen lachen? Emilie Croon vindt van wel. Zij wil met alles lachen, ook met de klimaatproblemen. Zolang het respectvol blijft, zijn er voor haar geen taboes. Het is voor haar vooral een kwestie van rechtvaardigheid: “Je kunt niet lachen met personen met maatje XL als je zelf een XS hebt, net zoals je niet kan lachen met de Shoah als je zelf geen jood bent enzovoort… Maar als je staalharde argumenten hebt en het is écht goed gezegd kan je echt met alles lachen.” Béatrice Delvaux deelt die mening, maar vraagt zich af of dat voor iedereen geldt. Zij denkt vooral in plaats en context. “Je kunt niet lachen met pedofilie… Voor een aantal onderwerpen moet je de ethiek respecteren, hoewel het een realiteit is. Heel vaak is het net wanneer mensen zeggen dat je niet kunt lachen met een onderwerp dat het gevaarlijk wordt. » Florence Mendez vindt dat je, behalve de context en de manier waarop, ook moet kijken naar de intentie en naar de kloof met de realiteit. « Je moet voorzichtig zijn met bepaalde onderwerpen wanneer er geen goede bedoelingen achter schuilen. Dat kan mensen kwetsen. Je moet proberen niet te onderdrukkend te zijn in je humor. Ik denk dat mensen graag tot op zekere hoogte met iets lachen. »

Niet willen beledigen = censureren?

« Ik heb niet de indruk dat comedians politiek correct proberen te zijn. » Emilie Croon denkt dat wanneer een artiest opener op het podium staat, dat dan deel uitmaakt van zijn karakter. Dat is volgens haar ook eigen aan het beroep: pas wanneer je beseft dat je niet iedereen tevreden kan stellen kan je vrij spreken. Florence Mendez is het daar niet volledig mee eens. Veel artiesten voelen zich volgens haar nog steeds geremd omdat het snel uit de hand kan lopen. Het is onmogelijk geworden om wrede en aanstootgevende dingen te zeggen zonder consequenties. « Wie klaagt dat er met niets meer kan gelachen worden is voornamelijk blank en heteroseksueel en heeft nog nooit over iets te klagen gehad. » Als enfant terrible heeft ze het gevoel dat ze de wijsheid mist om zichzelf te censureren en rekent ze op haar community om haar boodschap over te brengen. Het is volgens haar geen verplichting voor een kunstenaar om het over alles te hebben. Béatrice Delvaux is tot slot van mening dat je vooral niet uit jezelf mag spreken, een belangrijke eigenschap voor een journalist. « Feiten zijn altijd belangrijker dan een opinie, omdat alleen de feiten een idee geven van wat de realiteit is. Politiek correct zijn zal de realiteit niet veranderen. »