« stop mensen niet in een hokje »

We kennen hem vooral als voormalige baas van Electrabel, maar op 71-jarige leeftijd had Jean-Pierre Hansen ook heel wat dingen te vertellen over de afgelopen halve eeuw. In ‘Chroniques sous haute tension’, een publicatie van Racine, vertelt hij op ludieke wijze over zijn ervaring met de economische, politieke en academische wereld. Het boek staat vol anekdotes, reflecties, maar ook herinneringen die zorgen voor een glimlach en vragen die je aan het denken zetten. Een sympathieke en oprechte autobiografie, en dus wilden we graag de auteur erachter ontmoeten. - Astrid Jansen, ©photo Laetizia Bazzoni

Er wordt in de pers veel over uw boek gesproken. Zo wordt er gezegd dat u het vooral over uzelf heeft. Wij hadden die indruk nochtans niet… Hoe zou u uw getuigenis omschrijven ?

Over mezelf heb ik het inderdaad niet. Ik vertel in dit boek wat ik gezien heb en beleefd heb, mogelijks ook wat ik gedaan heb, maar op geen enkele manier spreek ik over wie ik zelf ben. Waarom ik dit boek wilde schrijven? Eerst en vooral voor mijn kleinkinderen, aan wie ik de wereld wil laten zien waar ze vandaan komen. Gaandeweg zag ik het ook als een gelegenheid om te getuigen over wereld en levenswijzen die ieders lot waren, die eeuwig leken maar die even snel verdwenen. Ik heb het over familie, school, universiteit, het unitaire België, het Europa van de grondleggers… Dingen die mijn jeugd vormden, maar die intussen verdwenen zijn. Ik vertel het met de glimlach, want lachen is een soort elegantie in moeilijke tijden.

Uw boek werpt een blik op de maatschappelijke veranderingen doorheen een halve eeuw! U ziet het groots! Excuseer ons voor deze zware vraag, maar wat herinnert u zich het meest?

Die ‘verdwenen werelden’ van mij, die sommigen betreuren, waren zwaar en maakten de mens kapot. In het boek sta ik stil bij bepaalde punten die ik van dichtbij meemaakte, vooral dan het onderwijssysteem. Over het algemeen werkte dat systeem destijds vooral voor een bepaalde meerderheid, maar niet voor minderheden of mensen in moeilijkheden (zoals een gebroken gezin of voortijdige schoolverlaters, enz.) Vandaag willen politici iedereen een stem geven, dat is een grote en mooie vooruitgang. Maar dat bemoeilijkt het natuurlijk om voor iedereen goed te doen. Ze moeten iedereen zonder uitzondering rechten verlenen met behoud van de grote balans in onze samenleving. Te veel mensen denken dat deze geweldige balansen voor altijd zullen gelden (gezondheids- en pensioenstelsels, de sociale lift van school of universiteit,…) Hoe we het beste kunnen behouden van wat er veranderd is zonder door het ergste te worden bestraft? Dat is een goede vraag, en die beantwoord ik (hopelijk) met veel humor in het boek.

U bent dus geen ‘oude rot’ ?

Ik ben een oude rot op het vlak van cultuur, want ik verkies Barbara boven Roméo Elvis. Maar ik ben het niet wat betreft sociale, politieke en milieukwesties.  « Vroeger was het beter » zeg ik nooit. Wat vandaag telt is het verenigen van vrijheid en verantwoordelijkheid, en dat laatste mogen we zeker niet vergeten! Het parcours van een student is bijvoorbeeld steeds vrijer. Hij kan het bijna helemaal zelf uitstippelen. Dat is een hele goede zaak, maar het impliceert ook meer individuele verantwoordelijkheid. Dat mag die student niet vergeten.

Bedrijfsleiders hebben ook een zware verantwoordelijkheid, zeker nu met de klimaatsverandering. Heeft u als ex-bedrijfsleider advies voor hen?

De enige taak die een bedrijfsleider heeft, klein of groot, is luisteren. Proberen om boodschappen te begrijpen, waar ze ook vandaan komen. Als hij niet luistert, zal hij problemen krijgen!

Wat u fascineert is het observeren van de menselijke natuur, dat herhaalt u veel in uw boek…

Absoluut! Of ik nu student, jonge werknemer of bedrijfsleider was, en zelfs nu nog, nu ik werk voor de gemeenschap,… de menselijke natuur observeren boeit mij uitermate. De stereotypen van de menselijke natuur zijn niet veranderd. Maar pas op met stereotypen, denk niet dat een gesprekspartner automatisch is zoals jij dat verwacht. Dat concludeer ik aan de hand van een kleine anekdote. Toen ik een seminarie bijwoonde aan een Amerikaanse universiteit, waar ik een van de weinige niet-Amerikanen was, ontmoette ik een inwoner uit Texas zonder diploma. Hij leidde een filiaal van de Pepsi-groep en maakte azijnchips. Afgaand op de stereotypen zou die man mij vanuit cultureel oogpunt niet echt interesseren. Toch is hij vandaag een vriend geworden waarmee ik erg goed overeenkom, omdat hij heel discreet, gecultiveerd, elegant, gesofisticeerd en humoristisch is. Zo zie je maar dat je nooit op stereotypen moet voortgaan.

Wat heeft u onthouden uit uw lange carrière aan het hoofd van Electrabel ?

De relaties met mensen! Ik werkte samen met een fantastische ploeg, met mensen die vrienden zijn gebleven, van alle achtergronden en met verschillende karakters. Het was een heel hecht team. 

 

Waar bent u het meest trots op?

 

Dat er sommige mensen nu trots zijn op mij.