Televisie met nog meer visie

Geprezen door de jongere generaties, overschaduwd door GAFA en andere videoplatforms. Televisie staat voor een omwenteling, maar sterft niet uit. Het moet zichzelf heruitvinden. - Astrid Jansen

Wat zal de televisie over 15 jaar zijn? Zal het er niet meer zijn? Of wordt het verbannen naar de tweederangs pplicaties? Bij de RTBF, RTL en het toekomstige kanaal LN24 – want ja, er komen nog steeds media bij – zijn ze ervan overtuigd dat televisie nog steeds een mooie toekomst tegemoet gaat. We wilden een interview met deze spelers om te polsen naar hun mening over de omwentelingen in de samenleving. En daarin waren ze duidelijk: ze willen het verschil maken door zich, naast technologie, te concentreren op originele content. Zonder de waarheid te verbloemen, want het is waar: televisie is niet langer het voorkeursmedium. Maar laten we het niet begraven. Hoewel het bij gezinnen niet meer op nummer één komt, verwijst het naar een veelheid aan content en kijkmogelijkheden. We moeten het ene medium niet inruilen voor het andere, maar leren om ze samen te gebruiken. Televisie sterft niet, maar verrijkt zich.

Tegen de invasie van GAFA
Volgens Jean-Paul Philippot, algemeen directeur van de RTBF, moeten we ons niet afvragen hoe te concurreren met de reuzen van het net, maar is het van belang de waardepropositie van een publiek mediabedrijf te kennen binnen een competitie van wereldwijde conglomeraten. Philippe Delusinne, hoofd van RTL België, is van mening dat het aan GAFA is om hun succes tegen te gaan: « We zijn ons bewust van de concurrentie, maar we geloven sterk in een model zoals het onze dat erin bestaat om vormen van proximity naar voren te schuiven , zowel voor onze adverteerders als kijkers. We beschikken over nieuws, eigen producties, een innemend merk dat tot uiting komt in evenementen zoals Télévie, televisiepersoonlijkheden,… ». Allemaal elementen die het model van RTL, vooral gebaseerd op reclame, geloofwaardig houdt.
Nu draait de competitie rond het gebruik van beschikbare tijd. Om in de running te blijven, is het noodzakelijk om in content te variëren, legt Jean-Paul Philippot uit: « Netflix biedt voornamelijk Amerikaanse series, en wij kunnen inzetten op variatie en lokale content. Daarmee bevestigen we onze specificatie, terwijl we de gewoonten van onze kijkers centraal stellen. » Concreet werkt de RTBF hard aan het creëren van nieuwe formats en de productie van Belgische series. «  We willen al zo'n twee jaar vier producties per jaar op het scherm. En over een paar maanden zullen we oproepen lanceren voor projecten voor native podcasts. We gaan door met versterking, met productie in webdocu’s, webficton, live e-gaming,... We investeren in creativiteit en formats. » Bij RTL is het momenteel een « zeer grote digitale werf. » Philippe Delusinne houdt het vaag, maar bevestigt dat Fabrice Massin als chief digital officer is aangeworven « om de digitale overstap te maken. En daarbij gaat het niet alleen over televisie: de hele manier waarop het bedrijf draait moet evolueren. »

Structurele reacties op omwentelingen
In 2018 registreerde de RTBF een publieksrecord, dankzij het wereldkampioenschap voetbal, waar Jean-Paul Philippot enthousiast op reageert: « Televisie blijft het medium dat mensen bijeenbrengt op belangrijke of emotionele momenten en grote crisissen. » Het mediabedrijf wil de rechten consolideren op verenigende evenementen, of het nu die van het parcours van de Rode Duivels zijn of die van The Voice. Ook lanceerde het mediabedrijf het digitale platform Auvio (met 2,1 miljoen abonnees), reorganiseerde het zijn besluitvormingsstructuur en bleef het innoveren om alle doelgroepen te bereiken (bijvoorbeeld met de oprichting van een sportkanaal op YouTube tijdens het WK). RTL Play is op zijn beurt meer dan een ‘side-tool’ geworden. « Het is een product op zich, » verduidelijkt Sandrine Gobbesso, directeur van de zender. « Meer dan 300.000 mensen schreven zich in op zes maanden tijd. Dat is opmerkelijk. We kunnen de typologie volgen van programma’s die het goed doen op RTL en daaruit vaststellen dat ze niet hetzelfde zijn als op lineaire televisie. Het is erg complementair. » Het is duidelijk dat de consumptie van content steeds individueler wordt. De serie La Trève bijvoorbeeld – het recentste grote succes van de RTBF – kan alle doelgroepen bereiken, maar om ze te verspreiden moeten er verschillende codes gevolgd worden. « Er is druk via het beheerscontract om de nieuwe generaties te ondersteunen, » legt Xavier Huberland uit, algemeen directeur van de media-afdeling binnen de RTBF. « Normaal analyseren we de verwachtingen van onze kijkers, maar we kunnen het proces ook omkeren. Voor de herdenking van de Eerste Wereldoorlog hebben we een jong publiek aangetrokken door het juiste medium te gebruiken. » Vandaag worden de teams van RTL en de RTBF steeds jonger en worden ze echte laboratoria voor de toekomst. Bij La Deux werd Arnaud Laurent zopas benoemd tot hoofdredacteur, en hij is slechts 25 jaar.

Een publicitaire nederzetting?

Hoewel de RTBF een grote sprong maakte dankzij het voetbal, heeft Jean-Paul Philippot vandaag zijn bedenkingen over de advertentiemarkt. « Voor de financiële crisis was de reclamemarkt in permanente groei, maar het model dat we toen gekend hebben, is er niet meer. » De advertentiemarkt is volwassen geworden, daarom zullen ze bij RTL hun inkomsten diversifiëren via middelen zoals VOD en SVOD. Sandrine Gobbesso blijft optimistisch: « Advertentietargeting opent nieuwe perspectieven voor adverteerders. In een volwassen markt moet je creatief zijn. Targeting is belangrijk, maar mensen massaal en snel bereiken ook belangrijk. We blijven dan ook concurrerend op dit niveau. » De afgelopen jaren hebben adverteerders hun investeringen in digitaal verhoogd, maar de echte kwaliteit van het online publiek roept vragen op, evenals de omgeving waarin advertenties worden uitgezonden. « Dit jaar zien we de sterkste advertentiegroei op Auvio, maar sterke groei op een klein cijfer compenseert de lage erosie op een zeer groot aantal niet. Dat is een spanningspunt, » voegt Jean-Paul Philippot nog toe.

Gedeelde verantwoordelijkheid
De ene is publiek, de ander privé, maar in beide gevallen vergeten de RTBF en RTL hun invloed en verantwoordelijkheid nooit. « We definiëren onszelf niet als een producent van content, zelfs niet als aggregator, maar als een medium van emoties. » legt de nieuwe televisiedirectrice van RTL uit. « We profiteren van onze expertise. Zonder pretentieus te willen klinken: we staan heel dicht bij ons publiek, we kunnen het beïnvloeden. Hierin bevindt GAFA zich niet op hetzelfde terrein. » Elke ochtend wordt Philippe Delusine geïnspireerd door het belang van zender als de zijne: « Ik zeg het met veel nederigheid! De kracht van de media is enorm. De zender dringt dagelijks het leven van de burgers binnen. Ik voel me verantwoordelijk. Mijn credo is niet om van de kijkers beter geïnformeerde mensen te maken, maar om van hen betere burgers te maken. » En bij de publieke zender horen zeker niet het tegenovergestelde: « We bevinden ons in een cruciale fase. Het is buitengewoon spannend. Technologieën stellen onze maatschappij in vraag, en in het hart van deze kwestie is onze verantwoordelijkheid om de waarden te doen leven die nodig zijn voor een democratie. We zijn een speler van wereldwijde omwenteling. »

Weldra een Belgisch Netflix?
Wat betreft de Belgische « GAFA » zegt Philippe Delusinne: « We denken erover na, maar het is niet erg uitgewerkt. Er worden veel dingen gepland op Europees niveau in Frankrijk, dus waarom niet in België. » Daarvoor is in eerste instantie gezamenlijk verlangen en interesse nodig. « We zijn niet anti, maar onze aandacht is vooral gevestigd op onze media en wat we daarmee overtuigend kunnen produceren. Maar we staan open voor partnerships. »
Wat zijn publieke tegenhanger betreft: daar zijn ze erg voorzichtig met samenwerkingen met Amazon en Netflix en geven ze de voorkeur aan samenwerkingen met andere Europese zenders. Met initiatieven zoals UnCut? « Dit is kwaliteit en een Belgische productie, dus ja, we hebben contacten met hen. » Wat te onthouden uit deze trends? Het is overbodig geworden om zich te verzetten tegen oude en nieuwe media. Het debat gaat niet langer over technologie. Media zullen altijd onafhankelijke journalisten, ethiek en de bescherming van auteurs en hun werken nodig hebben. Sommige dingen veranderen niet. Het debat gaat vooral over kwaliteit, diversiteit en de bescherming van de burger.