The Cube fileert de Brexit

The Cube heeft een innovatief instrument ontwikkeld om het gewicht van de verschillende thema's te bepalen die de papieren en digitale Belgische media dagelijks behandelen. Daarom heeft The Cube een beroep gedaan op Grégory Piet. De consultant en doctor in de politie wetenschappen heeft een instrument op punt gesteld om relaties tussen diverse thema's weer te geven op basis van een algoritme. Hij heeft zelf de thema's gekozen. Op die basis heeft hij Nederlandstalige en Franstalige woordenboeken samengesteld en een thematische boom 'opgezet' waarmee de universa rond de thema's kunnen geanalyseerd worden, net zoals de merken of persoonlijkheden behandeld in de media. De eerste analyse spitst zich toe op de Brexit.

Hieronder vatten we een en ander samen:

De mediabelangstelling van de Belgische dagelijkse pers vermenigvuldigde met zowat 200 keer tussen 3 mei 2016 en 18 juni 2016 - toen de Belgische mediabelangstelling voor de Brexit piekte.

Sinds 3 mei bleven de Belgische media speciaal geïnteresseerd in de Brexit, al was het maar indirect, want geen enkele dag van de week ging voorbij zonder dat het thema in het ene of andere Belgische dagblad aan de orde kwam. De evolutie van de Brexit in de Belgische pers wordt gemarkeerd door vier Britse persoonlijkheden en evenementen:

1. De Engelse gemeenteraadsverkiezingen van eind mei en het in de media fel besproken afscheid van Boris Johnson, voormalig burgemeester van Londen en een hevige voorstander van de Brexit;
2. De exploitatie van de vluchtelingencrisis en de media-interventies door Nigel Farage, ook een hevige fan van de Brexit;
3. De moord op Jo Cox op 16 juni 2016;
4. De media-interventies van David Cameron en zijn verklaring op 21 juni dat de Brexit voor het Verenigd Koninkrijk een "enorm risico" zou betekenen.

De moord op Jo Cox betekende onmiskenbaar een keerpunt voor de campagne en voor de Belgische mediaverslaggeving.

Het komt er niet alleen op aan de media-evolutie  weer te geven maar ook om de mediabelangstelling te meten die de Belgische pers besteedt aan de Brexit. De Belgische media zien de Brexit eerst en vooral als een Europese uitdaging. Zowat 29% van de mediabelangstelling in verband met de Brexit gaat inderdaad over Europa, haar lidstaten, de Europese landen enzovoort. De Brexit stelt onvermijdelijk vragen over de Europese constructie: over een Europa van twee snelheden, over de moeilijkheden om met 28 en misschien zelfs met 32 beslissingen te nemen, enzovoort.

De link tussen de Brexit en Europa vertegenwoordigt maar 28,88% van de mediatisering van het debat. De Belgische pers zal zich met andere woorden erg snel toespitsen op andere debatthema's dan de eenzijdige mediatieke aandacht voor de inderdaad aartsmoeilijke relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Daardoor zullen de media hun aandacht razendsnel verschuiven naar andere aandachtspunten gebaseerd op de Brexit. Na het Europees debat focussen de media op de onverwacht sterke impact van de Brexit op de economische inzet. Die is nu al goed voor 22,54% van de media-aandacht. De aandacht van de media gaat voornamelijk over de bange beurzen, de enorme economische risico's en de socio-economische indicatoren die in het rood gaan.

De Belgische media zullen daarnaast speciaal aandacht besteden aan de niet te ontkennen exploitatie van de vluchtelingencrisis in de Brexit-campagne, meer bepaald door UKIP en diens leider Nigel Farage. A propos, de Brexit is nu al een internationale zaak die de Europese grenzen overschrijdt (9,86%). De strijd tegen het terrorisme geeft de voorstanders van de Brexit extra stof tot nadenken en voedt daarmee bepaalde mediatieke interventies (1,74%)

De Brexit biedt de Belgische geschreven kans om waarden te verdedigen via het referendum en de participatieve democratie (8,30%). Ze biedt een buitenkans om het verkiezingssysteem, de vrijheid van meningsuiting en diverse en zelfs tegenstellende meningen over maatschappelijke projecten onder de loep te leggen. De plaats van de religies voedt eveneens het debat over de Brexit, dit in het kader van vluchtelingencrisis en de Europese opbouw.

De moord op Jo Cox heeft volgens sommige Britse media de stembusuitslag van het referendum onmiskenbaar veranderd ten voordeel van de Britten tegen de Brexit. Op 11 juni kondigde een Britse krant in haar peiling een nek-aan-nekrace tussen pro en anti. De moord heeft de campagne beïnvloed. Maar ze heeft ook de aandacht gedeeltelijk verschoven, al is het van ver, naar de arrestatie van de moordenaar, en naar de juridische context en de veiligheidsomstandigheden bij de campagne (3,35%).

We sluiten af met een lichte noot. De Euro 2016 en de Eurovisie bieden kansen om verbanden te leggen tussen de Brexit en sport (0,64%) en cultuur (1,56%). Op basis van de analyse van de Belgische mediabelangstelling kunnen we afleiden dat dit  debat niet (alleen) draait over de vraag van ondersteuning of verwerping van het Europees project. Een en ander gaat ook over een politiek spel dat zich sterk baseert op maatschappelijke vragen die alle Europese landen zich vandaan stellen - zeker het Verenigd Koninkrijk.