Vlerick en Boondoggle peilen naar ondernemerschap

Het imago van ondernemerschap in Vlaanderen kan heel wat beter, zeker in vergelijking met omliggende landen. Daarom start Agentschap Innoveren & Ondernemen van de Vlaamse overheid met de steun van Flanders DC, Voka en Unizo een meerjarige campagne, die aantoont dat de drijfveren van ondernemers in Vlaanderen divers en herkenbaar zijn, en dat ze vaak ondernemen om een positieve impact te hebben op hun eigen leefwereld of de maatschappij in het algemeen.

Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport: “In Vlaanderen hebben ondernemers gemakkelijk te kampen met vooroordelen en een negatieve beeldvorming. Dat is onterecht. Ondernemers zorgen voor jobs, ze zorgen ervoor dat er waarde en welvaart gecreëerd wordt, ze nemen een heel belangrijke rol op in de maatschappij. We hebben nu voor de eerste keer met Vlerick Business School wetenschappelijk laten onderzoeken wat die maatschappelijke dimensie van ondernemerschap precies inhoudt.”

Het onderzoek van Vlerick, de allereerste wetenschappelijke studie over de maatschappelijke dimensie van ondernemerschap in Vlaanderen, maakt deel uit van een campagne van het Agentschap Innoveren & Ondernemen.

Minister Muyters: “We willen in Vlaanderen meer starters, meer blijvers en meer groeiers. We moeten terug fier zijn op wat ondernemers presteren voor zichzelf, hun werknemers én de maatschappij. We lanceren vandaag een campagne onder de naam ‘Ondernemers ondernemen voor iedereen’ om te laten zien wat het ondernemerschap in Vlaanderen ons allemaal bijbrengt.”

Uit de studie blijkt dat bijna de helft van de Vlaamse ondernemers onderneemt om maatschappelijke impact te hebben, en dat duurzaamheid voor Vlaamse ondernemers een heel belangrijke dimensie is. Ook zijn veel ondernemers actief als vrijwilliger, bieden ze gratis hun diensten aan bij organisaties met een sociale dimensie of steunen ze maatschappelijke initiatieven met een financiële bijdrage.

De campagne, die ontwikkeld werd in samenwerking met reclameagentschap Boondoggle, brengt vier jaar lang verhalen van ondernemers naar het grote publiek.

Respect en bewondering voor ondernemers hinkt achterop in Vlaanderen

Vlamingen hebben minder respect en bewondering voor ondernemers dan het Europees gemiddelde. Slechts 54 procent van de Vlamingen vindt dat succesvolle ondernemers in Vlaanderen een hoge status en veel respect genieten. In buurlanden is dat tot 70 procent of hoger.

De Vlaming kiest er dan ook voor om werknemer te worden – slechts 30 procent heeft een voorkeur voor de status van ondernemerschap, tegenover 37 procent in de Europese Unie.

Bernard De Potter, administrateur-generaal van het Agentschap Innoveren & Ondernemen: “Vlamingen hebben niet altijd een juist beeld van de drijfveren om te ondernemen: de passie voor een onderwerp of een technologie die je nodig hebt om met een bedrijf van start te gaan, en de zoektocht naar de oplossing voor een probleem. Vlamingen verwarren ondernemers vaak met managers, en zien daardoor niet altijd hoe dicht ondernemerschap bij hun leefwereld staat. Aan de andere kant slagen ondernemers er niet altijd goed in om hun verhaal naar het grote publiek te brengen. Kortom, er is duidelijk nood aan een realistischer beeld van ondernemerschap. Dat willen we met deze ambitieuze, meerjarige campagne bijstellen.”

6 types ondernemers

In opdracht van het Agentschap Innoveren & Ondernemen boog Vlerick Business School zich over de drijfveren en de maatschappelijke impact van Vlaamse ondernemers.

Professor Hans Crijns, Vlerick Business School: “Het is de eerste keer dat dit in Vlaanderen wetenschappelijk onderzocht werd. Aan de hand van dieptegesprekken hebben we 6 types van ondernemers geïdentificeerd. Verder hebben we via een bevraging gepeild naar de maatschappelijke betrokkenheid van ondernemers.”

Uit de studie blijkt dat de Vlaamse ondernemer zichzelf vooral ziet als een “maker”, een van de 6 types ondernemers uit de Vlerick-studie.

Hans Crijns licht toe: “Vier op de tien Vlaamse ondernemers beschouwen zich in de eerste plaats als een maker, iemand die producten en diensten van hoge kwaliteit aflevert en daar ook trots op is. Daarna komen types als de “inspirator” die vooral ideeën en creativiteit wil delen (23%) en de “mentor” (13%) die mensen iets wil bijleren. Slechts een kleine minderheid (7%) onderneemt uit puur financiële overwegingen.” 

De 6 categorieën met het percentage bevraagde ondernemers dat zichzelf in een bepaalde categorie terugvindt

• “Maker” (38,89%): zijn sterk gericht op de producten en diensten dat ze aanbieden aan hun klanten. Ze zorgen voor kwalitatief hoogstaand werk en leveren een hoogwaardig product/dienst af.
• “Inspirator” (22,84%): geven mensen inzicht in hoe dingen anders kunnen, hoe je ideeën omzet in concrete acties. Ze inspireren hun klanten en omgeving door ideeën, doorzettingsvermogen en creativiteit.
• “Vernieuwer” (12,96%): ontwikkelen vernieuwende producten en diensten en wil deze vernieuwingen doorgeven aan de mensen in zijn/haar omgeving.
• “Connector” (9,88%): zijn sociaal voelend en willen mensen met elkaar verbinden en in contact brengen. Deze ondernemers streven naar het versterken van sociale relaties.
• “Mentor” (8,64%): proberen hun klanten maar ook werknemers dingen bij te leren over de manier waarop je dingen aanpakt. Ze leren van de ambitie en de ideeën van de ondernemer.
• “Realisator” (6,79%): onderneemt uit puur financiële overwegingen.

85% draagt bij aan betere maatschappij: duurzaamheid en gemeenschapsgevoel scoren hoog

Uit de bevraging bleek verder dat de Vlaamse ondernemer sterk maatschappelijk begaan is, en de positieve rol van ondernemerschap wil uitdragen. 85% van de Vlaamse ondernemers zegt bij te dragen aan een betere maatschappij, en bij een kleine helft (48%) zit het streven naar een betere maatschappij ook effectief vervat in de missie van de onderneming.

Hans Crijns: “Dit is een zeer opvallend resultaat, maar het is onmiskenbaar aanwezig doorheen heel het onderzoek: ongeveer de helft van de ondernemers wil met zijn onderneming of service expliciet iets betekenen voor de maatschappij, of probeert door te ondernemen een maatschappelijk probleem op te lossen dat niet door andere partijen wordt opgelost.”  

De nadruk ligt sterk op duurzaamheid in het productieproces (32%), maar de ondernemer denkt ook aan gemeenschapsgevoel (19%) en gezondheid (10%).

Ondernemers willen ook hun omgeving ervan overtuigen dat ondernemerschap een positieve impact kan hebben op de wereld. Zo zegt 67% van de ondernemers dat zij als ondernemer een proactieve rol willen spelen in het veranderen van de wereld, en probeert 53% anderen actief te overtuigen van het feit dat ondernemingen maatschappelijke uitdagingen kunnen oplossen.

Vervolgens worden leveranciers vaak tegen het licht gehouden van hun maatschappelijke impact: maar liefst 60% selecteert leveranciers op basis van hun maatschappelijke impact, duurzaamheid en andere niet-economische factoren.

Ook buiten het werk investeert de Vlaamse ondernemer tijd en geld in zijn omgeving en de maatschappij. De enquêteresultaten tonen dat ondernemers het als een morele plicht zien om maatschappelijk betrokken te zijn. In totaal steunt meer dan 4 op 5 van de Vlaamse ondernemers maatschappelijk geëngageerde organisaties. Ze doen dit via sponsoring (56%), maar ook via het inzetten van hun netwerk (13%) en vrijwilligerswerk (10%). Het steunen van de directe omgeving (buurt, familie & vrienden) is daarbij belangrijk (23%), maar er is vooral aandacht voor bijdragen aan een betere maatschappij in het algemeen (52%). Ondernemers geven ook aan dat ze er naar streven om mensen in de lokale gemeenschap samen te brengen (49%).

Vlaamse ondernemer bewondert “flandriens”

In de bevraging werd ook gepeild naar de rolmodellen van ondernemers.

De Vlaamse ondernemer bewondert innovatie en daadkracht (Elon Musk van Tesla), ambitieuze starters (Arnaud Rasking van Mobile School en StreetwiZe, Jeroen De Wit van Teamleader), maar ook ondernemers die inzetten op duurzaamheid en vakmanschap als Hendrik Dierendonck, van de gerenommeerde gelijknamige slagerij. Ook gefaalde ondernemers, zoals de oprichters van Take Eat Easy, worden door Vlaamse ondernemers aangehaald als mensen die ze bewonderen.

Hans Crijns: “Je kan stellen dat Vlaamse ondernemers houden van de flandrien-mentaliteit: zo noemen ze opvallend vaak eigenschappen als doorzettingsvermogen, incasseringsvermogen en gedrevenheid.”  

Zelftest: online tool

“Uit het onderzoek komt een zeer divers beeld van ondernemerschap in Vlaanderen naar voren,” gaat Hans Crijns verder. “In onze interviews hoorden we heel vaak uitspraken waaruit blijkt dat het ondernemerschap een expliciete maatschappelijke dimensie heeft voor ondernemers. Ondernemers gaven aan dat ze investeren om duurzamere productiemethoden ingang te doen vinden in hun sector, dat ze gedreven worden kennis delen, patiënten helpen of de communicatie tussen burger en overheid verbeteren.”  

Boondoggle ontwikkelde een online tool waarmee Vlaamse ondernemers zelf de vragenlijst kunnen invullen om te ontdekken welk ondernemerstype zij zijn.

Pascal Cools, directeur van Flanders DC, dat de campagne ondersteunt: “Met de online tool kunnen ondernemers hun eigen motieven en drijfveren beter leren kennen. De badges die we gecreëerd hebben kunnen ze bovendien op hun sociale mediaprofielen om te delen met hun omgeving welk type ondernemer ze zijn. Zo geven we hen een manier om de conversatie over ondernemerschap en maatschappij aan te gaan op een heel toegankelijke manier.”

Ondernemers verdienen een plaats in het hart van de Vlaming

In een tweede fase, die vandaag start, wil de campagne het beeld van ondernemerschap in Vlaanderen bijstellen. Het startschot van deze campagne werd vandaag gegeven op een persconferentie in aanwezigheid van minister Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport. De campagne wordt gecoördineerd door het Agentschap Innoveren & Ondernemen en ondersteund door Flanders DC, de Vlaamse organisatie voor ondernemen in de creatieve industrie en ondernemersorganisaties Voka en Unizo

Bernard De Potter, administrateur-generaal van het Agentschap Innoveren & Ondernemen: “We willen het beeld dat de Vlaming heeft over ondernemers positief bijstellen. Deze brede campagne draagt hiertoe bij. Door ondernemers hun eigen verhaal te laten vertellen, leggen we de nadruk op de diversiteit in profielen en belichten we het ondernemen in al haar aspecten. Daarenboven willen we bereiken dat ondernemen als een normale en haalbare carrièrekeuze wordt gezien.”

Vier jaar lang zal de campagne verhalen brengen van ondernemers die openhartig getuigen over hun drijfveren en hun maatschappelijke betrokkenheid. Een van die getuigen is Vanessa Vankerckhoven, ceo van Novosanis, een ontwikkelaar een producent van medische uitrusting gevestigd in Wijnegem.

Vanessa Vankerckhoven: “Mocht je mij een aantal jaar geleden gevraagd hebben om ondernemer te worden, ik zou je voor gek verklaard hebben. Ik was heel gelukkig in mijn academische positie. Maar toen ik mee een idee ontwikkelde om vaccins beter en pijnlozer toe te dienen, had ik heel snel het gevoel dat we iets heel goeds in handen hadden – het zag er niet alleen leuk uit, het werkte goed en het is veiliger voor medisch personeel. Toen heb ik de stap gezet om mijn eigen bedrijf op te richten. Het geeft me enorm veel energie om het verschil te kunnen maken voor patiënten en hulpverleners.”

Hans Maertens, gedelegeerde bestuurder van Voka, herkent in het verhaal van Vanessa Vankerckhoven de maatschappelijke drijfveer die ondernemers kenmerkt: “Ondernemers beseffen heel goed dat ze maar succesvol kunnen zijn op lange termijn, als ze ook iets doen aan de problemen van de samenleving. Een ondernemer heeft niet alleen ideeën voor producten en diensten waar mensen bewust of onbewust behoefte aan hebben. Hij of zij doet er ook alles aan - hij onderneemt - om die ideeën tot leven te brengen zodat iedereen ervan kan profiteren.”

Karel Van Eetvelt, gedelegeerd bestuurder van Unizo, valt hem bij: “We willen dat belang van het ondernemen als maatschappelijke drijfveer benadrukken. Met aandacht voor de passie van ondernemers om deze producten en diensten te creëren, te verbeteren en aan te passen aan de noden van de maatschappij. Maar ook aandacht voor de bijdrage van ondernemers aan het milieu, innovatie en tewerkstelling. Kortom, dingen waar iedereen iets aan heeft.”

Ondernemers tot bij de mensen brengen

De campagne zal via verschillende kanalen ondernemers tot bij de mensen brengen. De campagnewebsite bundelt verhalen en videogetuigenissen van ondernemers. Tevens kunnen ondernemers er hun eigen drijfveer ontdekken via een zelftest.

Pascal Cools, directeur van Flanders DC: “De getuigenissen laten zien hoe ondernemers zijn opgestart, wat hen drijft en wat zij belangrijk vinden. Het zijn persoonlijke verhalen, waar je ziet hoe ondernemers vanuit een buikgevoel of een passie een zaak uit de grond stampen. Het wordt voor de bezoeker meteen duidelijk dat de impact die ondernemers hebben ver voorbij – en soms zelfs ondanks – financiële belangen gaat.”

De campagne behelst eveneens een tv-spot, een tv-programma en een roadshow.

Pascal Cools: “Het is de eerste keer dat een roadshow wordt opgezet rond ondernemerschap. De roadshow zal in de grote Vlaamse centrumsteden ondernemers dichter bij de mensen brengen. Zo hopen we de Vlaming een andere kijk op het ondernemerschap aan te reiken. Ook Voka Open Bedrijvendag en Unizo Weekend van de Klant zullen deel uitmaken van deze roadshow.”

Constructieve journalistiek over ondernemers

Tot slot willen de initiatiefnemers ook gaan werken aan het discours rond het ondernemerschap in de media. Ondernemers zullen zich kunnen laten coachen in het beter brengen van hun verhaal. Daarnaast komt er ook een initiatief om correcte en genuanceerdere informatie over het ondernemerschap te verstrekken aan journalisten.

Pascal Cools: “Hoe ondernemers naar buiten treden en de vertaling van deze verhalen door de media, bepalen de brede perceptie van het ondernemerschap. We willen ondernemers dus wapenen om hun verhaal sterk te brengen. En door in dialoog te gaan met de media, willen we een bewustzijn creëren over de beeldvorming rond ondernemerschap – noem het gerust ‘constructieve journalistiek over ondernemers’.”

“Dagelijks zien wij mensen die vanuit hun talent, hun goesting of hun gedrevenheid om dingen te verbeteren het risico nemen om te ondernemen. Zij zetten dingen in beweging en bouwen zo mee aan de wereld waar we in leven. Wij hopen dat meer Vlamingen zullen inzien dat we ondernemers nodig hebben en hen daar dan ook in steunen,” besluit Pascal Cools.