Vrouwen aan de macht

Sinds 1921 en de verkiezing van Marie Janson, de eerste vrouwelijke Belgische politica, treden steeds meer vrouwen haar in de voetsporen. En toch is pariteit nog lang niet bereikt, noch in zetels, noch in hoe ze behandeld worden. Drie vrouwelijke politica vertellen over hun obstakels, maar ook vooral over hun hoop. - Kathleen Wuyard

Christine Defraigne was slechts 26 jaar oud toen ze zich kandidaat stelde voor de eerste gemeenteraadsverkiezingen van de MR. Een evidentie voor wie in haar de opvolging van haar vader zag, een belachelijk idee volgens wie niet begreep wat een jonge vrouw als zij in de politiek zocht. « Ik kon rekenen op het enthousiasme en de steun van mijn vrienden en familie, maar ik kreeg ook een heleboel seksistische opmerkingen over me heen. Soms zelfs van binnen de partij, van bepaalde mandatarissen die zich zo’n opmerkingen vandaag gelukkig niet meer kunnen permitteren. » Dat komt dankzij de #MeToo-beweging en het gezond besef van de nood aan nieuw leven binnen partijen. Dat bevestigt ook Marine Chenoy, 28 jaar. Zij kwam deze gemeenteverkiezingen voor het eerst op voor de PS. « Er is nood aan vernieuwing. Zelf heb nog niet met vrouwenhaat te maken gehad, maar ik bereid me erop voor. Ik denk namelijk dat er onder verkozenen een schools sfeertje heerst. Ze zijn het niet gewoon om tegen vrouwen op te boksen in de politiek, en evenmin zijn ze het gewoon dat vrouwen beslissingen nemen. » En dat terwijl vervrouwelijking op politieke lijsten niet nieuw is.

Een andere wereld
Vandaag maakt Catherine Fonck, voorzitter van de CdH in de Kamer, zich geen illusies over de reden waarom haar partij haar aannam. Vijftien jaar na haar debuut in de politiek praat ze er nog steeds met bitterheid over. Logisch, voor een zelfstandige vrouw die tijdens haar doktersstudies nooit wilde profiteren van een lange arm en die zich altijd gelijk stelde aan haar mannelijke collega’s. « Zowel tijdens mijn studies als in mijn professionele carrière werd ik nooit bevoorrecht omdat ik een vrouw was, integendeel: vrouwen moesten zich drie keer zo hard bewijzen als mannen. Ik schaam me er bijna voor om te zeggen dat ik in de politiek niet alleen werd opgepikt vanwege mijn vaardigheden, maar ook om mijn vrouw-zijn. Zo kon cdH namelijk een dubbele slag slaan. Persoonlijk vind ik het nogal gênant, maar waarschijnlijk komt dat omdat ik uit een heel andere wereld kom, waar andere wetten gelden. » Moeilijk inderdaad, om de wetten die in het burgerleven tellen te verzoenen met die van de politieke jungle. Volgens Christine Defraigne is het als vrouw niet gemakkelijk in de politiek, al hoopt ze dat dat ooit zal veranderen. En de voorzitter van de Senaat weet wat ze zegt, want haar jaren in de politiek hebben een diepgaande verandering in haar overtuigingen teweeggebracht.

Evenwichtsoefening
« Toen ik de politiek in stapte, was ik zeker geen feminist. Ik dacht dat dingen op natuurlijke wijze verliepen. Later in mijn leven werd ik een grotere aanhanger. Ik realiseerde me dat gelijkheid, hoewel dat op papier bestaat, niet eenvoudig is en soms zelfs heel complex. Ik kon de moeilijkheden heel concreet voelen. Vooral het combineren is een heuse evenwichtsoefening. Het is moeilijk voor vrouwen omdat van hen altijd meer wordt gevraagd, misschien zelfs meer dan van mannen. Van hen wordt verwacht dat ze perfect zijn op alle vlakken. » Volgens Catherine Fonck verdwijnt de ongerechtvaardigde status-quo. « De politieke codes werden door mannen geschreven, naargelang hun visie op de dingen. Tot voor kort moesten vrouwen hierin meegaan om te overleven in het milieu. De uitdaging van vandaag is om vrouwen de vrijheid te geven om politica te zijn. Ze moeten net datgeen wat hen onderscheidt van mannen in hun voordeel gebruiken. Over het algemeen hebben vrouwen meer empathie en pragmatisme, hebben ze een minder groot ego en zijn ze minder agressief. Ze zijn ook meer geneigd om voor ‘win-win’-situaties situatie te kiezen, omdat ze convergentie willen nastreven. »

Weg met de barrières
En daar is Marine Chenoy het mee eens. Ze benadrukt dat vrouwelijke politici gevoeliger zijn dan hun mannelijke tegenhangers. Toch denkt ze dat « de mentaliteit aan het veranderen is. Vrouwen zijn gelijk aan mannen, dat begint iedereen eindelijk te begrijpen. Alles kan veranderen, we moeten er gewoon aan werken. » Christine Defraigne ziet op haar beurt nog steeds een nodige mentaliteitswijziging. « Vrouwen moeten de mogelijkheid krijgen om verder te geraken zonder zich schuldig te voelen over hun persoonlijke uitdagingen, pas zo krijgen we voldane vrouwelijke premiers. In de politiek zal er erkenning komen. Niemand twijfelt aan de capaciteit en van vrouwen. De uitdaging is nu nog om de barrières en schuldgevoelens weg te nemen. »