Wie stilte zaait…

Grappig hoe we het in dit nummer continu hebben over het belang van geluid, maar dat we tegelijk afsluiten met een artikel over… stilte. We willen u niet ontmoedigen, maar de Wereldgezondheidsorganisatie van de VN erkent lawaai als een van de belangrijkste milieurisico’s voor de gezondheid… Geluidsecologie, bestaat dat dan? - Astrid Jansen

Binnen hoor ik een draaiende vaatwasser, buiten werknemers op de stoep. Boven zucht er iemand, beneden wordt er gediscussieerd over weet-ik-veel-wat. En daar ergens middenin is er nog mijn buik die rommelt, klinkend als de dirigent van dit oorverdovende koor. Om dit artikel te schrijven moest ik mijn « noise cancelling » headset opzetten, wat sinds een tijdje een gewoonte geworden is. Zeker sinds de Wereldgezondheidsorganisatie me geleerd heeft dat geluidshinder de oorzaak is van vele hart- en vaatziekten, en zeker omdat ik een hypochonder ben. Nu ja, geluid is wel belangrijk omdat het een aanzienlijk effect heeft op ons lichaam – zoals u eerder in dit blad kan lezen. Laten we er dan maar voorzichtig mee omgaan, zodat we de vogeltjes nog kunnen horen.

Verzorg de akoestiek

“Geluid heeft een impact, vanwege zijn kracht, die positief of negatief kan zijn. Voor je het produceert moet je dus nadenken over je strategie, zodat de impact ervan alleen maar positief is.” Cédric Engels, auteur, muziekproducent, dj én mede-oprichter van Sonhouse, is expert in sonic branding en schreef een boek over de invloed van geluid op ons bestaan, De Kracht Van Geluid. Het boek vertrekt vanuit een positieve benadering, omdat het gaat over geluidsecologie in plaats van geluidshinder. “Hoe kunnen we er, als mens, voor zorgen dat de geluiden die we produceren relevant, versterkend en functioneel zijn?” vraagt de auteur zich af. “We moeten ervoor zorgen dat de frequenties waar we verantwoordelijk voor zijn deel uitmaken van een afstemmingsstrategie. In de geneeskunde kunnen we bijvoorbeeld nadenken over hoe ziekenhuizen klinken, zodat de ervaring voor de patiënt aangenamer wordt.” Een aangename geluidsomgeving zou volgens Cédric Engels kunnen leiden tot het toedienen van minder pijnstilling en een betere revalidatie. Sommige Alzheimerpatiënten zouden dankzij muziek zelfs plots weer beter dingen kunnen onthouden. “Hetzelfde geldt voor architecten. Ook zij moeten zich afvragen welke impact de akoestiek van hun ontwerpen heeft op de bezoekers.”

Het fluiten van de vogeltjes

Merkte u het trouwens al op? Dat we ons veilig voelen bij het horen van fluitende vogeltjes? “Dat komt voort uit onze evolutie: als de vogels stoppen met fluiten is dat omdat er mogelijks een dinosaurus of tsunami op komst is! Het is ook bewezen dat het ‘zingen van de vogels’ het eerste hoorbare geluid was na het laatste schot van de Eerste Wereldoorlog. Ze begonnen te fluiten omdat er geen gevaar meer om de hoek loerde.” We vragen Cédric Engels ook of hij voorbeelden heeft van ‘goede geluiden’ en ‘te vermijden geluiden’. Het blijkt namelijk dat geluid verschillende hormonen kan opwekken. Ook positieve, zoals dopamine, dat zorgt voor een gelukzalig gevoel. “Het maakt ons efficiënter, zoals wanneer je naar muziek luistert tijdens het lopen.” Een ander hormoon dat dan aangemaakt wordt is prolactine, een hormoon dat ervoor zorgt dat we aandachtiger zijn. “Bijvoorbeeld bij het luisteren naar motiverende muziek wanneer we droevig zijn.”

Wanneer lawaai te luid is

Geluid kan ook negatieve hormonen opwekken zoals het stresshormoon cortisol. “Denk aan het geluid van een wekker of een werkomgeving waar geen rekening werd gehouden met de akoestiek (open kantoren).” Geluid kan ook gehoorproblemen veroorzaken zoals hyperacusis, waardoor bepaalde geluiden als ondraaglijk en pijnlijk worden ervaren. “Personen met hyperacusis worden overgevoelig aan bepaalde geluiden door gehoorschade, zoals het geluid van bestek, rinkelend glas, een te luide bel of het dichtslaan van een deur.” Cédric Engels voegt nog toe dat blootstelling aan te veel of te weinig geluid kan leiden tot slaapstoornissen,

een hoog cholesterolgehalte, een verhoogd risico op een hartaanval en meer stress.”

Zonder geluid leven? Nee bedankt

Zoals gezegd in onze inleiding willen we u nu ook niet ontmoedigen. Het is gewoon een kwestie van de risico’s te kennen om ze beter te kunnen vermijden. “De geluiden die door merken worden geproduceerd moeten relevant, versterkend en functioneel zijn. En ze moeten overeenkomen met het DNA van het merk.” Zijn boek publiceerde Cédric Engels omdat het nodig was om de impact van geluid onder de aandacht te brengen, want die impact is uiterst belangrijk en wordt nog te vaak onderschat. “Als de geluiden die we produceren niet beter zijn dan stilte kunnen we beter zwijgen. De muziek zit niet in noten, maar in de stilte ertussen. We moeten nadenken over de toekomst en een strategie hebben voordat we via geluidsgolven communiceren. Hetzelfde geldt voor merken.” Shhh, ik zeg al niets meer.